Elektrownia wodna Wrocław I

23 lipca 1921 roku rozpoczęto wykopy pod budowę fundamentów elektrowni Południowej.

Lokalizacja

Elektrownia położona jest we Wrocławiu na rzece Odrze, a dokładniej na jej odnodze przepływającej przez Śródmiejski Węzeł Wodny, tzw. Odrze Południowej.

Historia

Jako pierwszy element nowej inwestycji powstał, ukończony w listopadzie 1922 roku, most łączący ulicę Grodzką z bezimienną wysepką obok Wyspy Mieszczańskiej. Umożliwił on transportowanie materiałów na plac budowy. Nowy, żelbetonowy most zastąpił dawny tzw. drewniany most „przy dolnych młynach".

Charakterystyka

Obecnie w elektrowni pracują dwie turbiny Kaplana.

Zdjęcie przedstawia widok z lotu ptaka na elektrownię wodną Wrocław 1, z pejzażem miasta.

Poznaj naszą elektrownię

Po rozebraniu starego młyna „Środkowego" przystąpiono do kolejnych prac. Budowę – prowadzoną w otwartym wykopie, który zabezpieczono od strony wody górnej drewnianą grodzą o szerokości 2,5 m, a od strony wody dolnej metalową ścianką Larsena. Dno wykopu znajdowało się ok. 7,5 m poniżej średniego poziomu zwierciadła wody. Prace, oprócz zalewającej wykop wody, utrudniały elementy dawnych budowli. Szczególnie trudną przeszkodą okazały się dwie żeliwne płyty o wysokości blisko 5 m i grubości 70 cm, zainstalowane tu w 1842 r. dla ochrony rynien młyńskich. W sumie usunięto ok. 3,5 tys. zniszczonych pali drewnianych. W maju 1922 r. ukończono roboty palowe.

Niestety prace fundamentowe prowadzone dla potrzeb budynku rozdzielni, były przerywane i niszczone powodziami w październiku i listopadzie 1922 roku. Czas stracony na odbudowywanie popowodziowych zniszczeń udało się nadrobić dzięki łagodniej zimie z 1922 na 1923 rok, kiedy można było prowadzić m.in. prace betoniarskie. Budynek maszynowni ukończono w połowie lipca 1923 r., rozdzielnie miesiąc później, a 22 sierpnia zaczęto montować pierwszą turbinę.

Budynek elektrowni jest przykładem architektury przemysłowej, reprezentującym styl „Neues Bauen" lat 20 XX wieku.

Uroczystość przekazania Elektrowni Południowej władzom miasta odbyła się 2 maja 1924 roku. Dokonał tego radca miejski Zillmer na ręce nadburmistrza Wagnera w obecności wysokich przedstawicieli władz miejskich.

Ma naturalną, ceglaną fakturę elewacji, kryjącą nowoczesną konstrukcje szkieletową, żelbetonową. Autorem projektu architektonicznego był Max Paul Eduard Berg, który w latach 1909 – 1925 pełnił funkcję Radcy Budowlanego Miasta Wrocławia. Zaprojektował m.in. Halę Stulecia, wieżę ciśnień dla północnych dzielnic miasta oraz Miejski Szpital dla Niemowląt. Autorem wystroju architektonicznego budynku jest Ludwig Moshamer. Projekt metaloplastyki i wykonawstwo robót kowalskich wrót wejściowych do hali hydrozespołów oraz kutą bramę ogrodzeniową powierzono prof. Jaroslavovi Vonce. Ten czeski artysta kowal w 1903 roku objął pracownie kowalstwa artystycznego w Miejskiej Szkole Rzemiosła i Przemysłu Artystycznego we Wrocławiu, nad którą sprawował nadzór do roku 1943. Był twórcą wielu wrocławskich metaloplastyk. Zaprojektował i wykonał metaloplastykę utrzymaną w stylistyce ekspresjonistycznej i art. deco m.in. dla kościoła św. Jadwigi na Popowicach, Ratusza i Piwnicy Świdnickiej.

Kolorystykę wnętrza zaprojektował wybitny malarz Hans Leistikow, współpracownik M. Berga i E. Maya, twórca scenografii do spektakli teatru Meyerholda. Elektrownia nie ucierpiała podczas II wojny Światowej. Po jej zakończeniu, już w 1945 roku, wznowiła produkcję energii elektrycznej. Obsługa niemiecka pracowała tu jeszcze do 1950 roku. W 1948 roku elektrownia została przekazana Zjednoczeniu Energetycznemu.

W latach 50 XX wieku opracowano kilka wersji modernizacji stopnia wodnego. W 1959 roku podniesiono piętrzenie na jazie o 96 cm. W latach 60-tych rozpoczęto przebudowę elektrowni, wymieniając dwa turbozespoły, nowe turbiny zostały oddane do eksploatacji w 1970 roku.

Obecnie w elektrowni pracują dwie turbiny Kaplana produkcji CKO Blansko wraz z generatorami synchronicznymi Skoda Plzen oraz dwa nowe turbozespoły z turbinami śmigłowymi umieszczonymi w spiralach sprzężone bezpośrednio z trójfazowymi generatorami asynchronicznymi.

Nad kutymi wrotami widnieje płaskorzeźba wykonana przez Roberta Bednorza, przedstawiająca postać mężczyzny symbolizującego siłę energii elektrycznej. Rzeźbiarz ten wykonał również nieistniejącą już dzisiaj, dwumetrową figurę kobiety, która zdobiła most elektrowni.

Zdjęcia elektrowni

Zobacz galerię zdjęć naszej elektrowni wodnej Wrocław I

Dane techniczne

Interesujesz się informacjami na temat turbiny albo generatora elektrowni? Chcesz wiedzieć jaka jest moc instalowana albo natężenie przepływu? Kliknij "rozwiń" i poznaj dane techniczne.

  • Dane Turbozespołu  Nr 1 Nr 2   Nr 3 Nr 4 
     TURBINA
     Rok budowy  1968  1968  2015  2015
     Typ  Kaplan  Kaplan  Śmigłowa  Śmigłowa
     Wytwórca  CKD Blansko  CKD Blansko  Litostroj Power / CKD Blańsko  Litostroj Power / CKD Blańsko
     Moc instalowana [kW]  1760  1760  958  958
     Natężenie przepływu [m3/s]  36  36  20,5  20,5
     Spad [m]  5,20  5,20  5,20  5,20
     Prędkość obrotowa [obr/min]  125  125  166,7  166,7
     GENERATOR
       
     Rok budowy  1969  1969  2015  2015
     Wytwórca  Skoda Ptzen  Skoda Ptzen  DFME  DFME
     Moc [kVA]  1950  1950  1150  1150
     Współczynnik mocy  0,763  0,763  0,8  0,8
     Napięcie [kV]  10,5  10,5  10,5  10,5
     Prędkość obrotowa [obr./min]  125/290  125/290  166,7  166,7